Ngày 29/11/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 159/2016/NĐ-CP “Quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban thanh tra nhân dân”. Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 01/02/2017 và thay thế Nghị định số 99/2005/NĐ-CP ngày 28/7/2005. Xin giới thiệu một số nội dung cơ bản của Nghị định:

* Vai trò của Ban TTND (Điều 2 Nghị định quy định):

Ban thanh tra nhân dân (TTND) được thành lập ở xã, phường, thị trấn, cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước để giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân, góp phần phát huy dân chủ, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức, đơn vị.

* Nguyên tắc hoạt động của Ban TTND (Điều 4 Nghị định quy định):   

Ban TTND hoạt động theo nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, dân chủ và kịp thời; làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số.

* Tiêu chuẩn, điều kiện thành viên Ban TTND (Điều 3 Nghị định quy định):

1. Thành viên Ban TTND phải là người trung thực, công tâm, có uy tín, có hiểu biết về chính sách, pháp luật, tự nguyện tham gia Ban TTND.

2. Thành viên Ban TTND trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước phải là người đang làm việc tại cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước và không phải là người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu của cơ quan, tổ chức, đơn vị này. Người được bầu làm thành viên Ban TTND phải còn thời gian công tác ít nhất bằng thời gian của nhiệm kỳ hoạt động của Ban TTND (hai năm).

3. Thành viên Ban TTND tại xã, phường, thị trấn phải là người thường trú tại xã, phường, thị trấn và không phải là người đương nhiệm trong Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. 

* Bầu thành viên Ban TTNDở cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước(theo quy định tại Điều 24 của Nghị định): 

1. Căn cứ vào tiêu chuẩn, số lượng thành viên Ban TTND ở cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, Ban chấp hành công đoàn cơ sở giới thiệu danh sách những người ứng cử, danh sách người được đề cử do cán bộ, công nhân, viên chức, người lao động giới thiệu để tổ chức bầu Ban TTND.

2. Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức hoặc Hội nghị đại biểu cán bộ, công chức, viên chức hoặc Hội nghị người lao động bầu thành viên Ban TTND phải đảm bảo có mặt trên 50% số đại biểu được triệu tập; việc bầu thành viên Ban TTND được Hội nghị tiến hành bằng hình thức bỏ phiếu kín;người được trúng cử làm thành viên Ban TTND phải có trên 50% số đại biểu tham dự Hội nghị tín nhiệm và được lựa chọn theo thứ tự số phiếu tín nhiệm từ cao xuống thấp.

* Các hành vi bị nghiêm cấm (Điều 5 Nghị định quy định):

1. Đe dọa, trả thù, trù dập đối với thành viên Ban TTND.

2. Lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn của Ban TTND để kích động, dụ dỗ, lôi kéo người khác khiếu nại, tố cáo sai sự thật và thực hiện các hành vi trái pháp luật.

N.T.T