Say tàu xe là nỗi khổ của những người thích đi đây đi đó. Làm thế nào để giảm bớt tình trạng say tàu xe này? Dược sĩ Trương Tất Thọ đưa ra những hướng dẫn như sau.

Tiền đình nằm ở tai trong (ngăn tiền đình) có nhánh thần kinh thính giác chạy vào (nhánh tiền đình) có chức năng giữ thăng bằng cho cơ thể. Các kích thích vào điểm âm (thông nang, tiểu nang), đỉnh âm được nhánh tiền đình truyền lên tiểu não, trung khu duy trì thế cân bằng cho cơ thể.

Vì sao lại say tàu xe?

Một số người đi tàu xe dễ bị rối loạn tiền đình do chất nội dịch ở tai trong giữ thăng bằng cho cơ thể bị thay đổi quá nhiều làm dạ dày nôn nao (gọi là chứng say tàu xe), chóng mặt buồn nôn, mặt tái, chân tay đổ mồ hôi. Hiện tượng này thường gặp ở khoảng 30% người lớn - nhất là phụ nữ.

Làm thế nào để hạn chế?

Một vài biện pháp sau đây có thể giảm bớt khó chịu này:

- Trước ngày đi: cần thư giãn, tránh mệt mỏi vì khi thần kinh bị căng thẳng thường dễ gây nôn ói.

- Ngày đi: nên ăn nhẹ, không nên uống bia, rượu trước và trong khi đi.

- Chọn chỗ ngồi: nếu du ngoạn đường dài bằng thuyền, tàu thì nên ngồi ở giữa là nơi ít chao đảo để giảm bớt khó chịu. Trên xe nên ngồi cạnh cửa thông gió. Hiện nay có một điều bất tiện là đa số xe du lịch thường dùng máy lạnh, đóng kín các cửa. Nếu bạn là người bị say tàu xe, tốt nhất nên yêu cầu hướng dẫn viên du lịch để mở hé phần cửa kính sát chỗ ngồi của mình.

- Tư thế ngồi: tránh tư thế ngồi cúi đầu (đọc sách, báo…) khi tàu, xe đang di chuyển lắc lư. Cần giữ cho đầu thẳng, ngửa nhẹ ra sau. Nên nhìn cảnh vật trước mắt, không nên nhìn cảnh vật hai bên đường vì khi tàu xe chạy nhanh ngang qua tầm nhìn sẽ dễ gây chóng mặt vì mắt là cơ quan báo hiệu vị trí của cơ thể trong không gian, truyền tín hiệu thần kinh lên não. Thở chậm và sâu. Nên tránh khói thuốc lá. Đắp khăn lạnh lên trán và cổ.

Dùng thuốc chống say tàu xe lúc nào?

Thuốc cổ điển chống say tàu xe như Dimenhydrinat, Drammamine, Nautamine... uống 50mg (1 viên) cho người lớn. Nên uống thuốc trước khi khởi hành một tiếng đồng hồ, khoảng 4 tiếng đồng hồ sau uống lại một viên nếu cần.

Một dạng khác là thuốc dán để dán vào vùng da khô, dưới dái tai. Nên dán 4 giờ trước khi đi tàu xe, miếng dán này có tác dụng 72 giờ nhờ hoạt chất scopolamine. Lưu ý: khi dán không nên để dính vào tóc, rửa tay bằng xà phòng sau khi dán và không được để cho trẻ em tự dán.

Có thể chữa khỏi say xe?

Phương pháp thông thường phòng say xe là uống thuốc chống. Tuy nhiên, đây chỉ là phương pháp đối phó tạm thời. Để "chữa" lâu dài, thường ngày bạn phải tập chịu đựng những vận động xoay tròn hoặc lắc lư như đang ngồi trên xe. Hãy cúi đầu và gập lưng xuống, lắc đầu và đứng lên ngồi xuống nhiều lần, hoặc ngồi lên ghế xoay rồi xoay sang phải, sang trái nhiều lần. Tùy theo sức khỏe của mỗi người mà có thể tăng dần bài tập...

Một biện pháp nữa nhằm nâng cao khả năng thích nghi của cơ quan tiền đình để giảm say xe là tham gia các hoạt động thể dục thể thao thường xuyên để cơ thể khỏe mạnh. Ngoài ra, trước khi lên xe, bạn phải ăn uống đầy đủ, ngủ đủ, tư tưởng thoải mái, không mệt mỏi, nên chọn ngồi cạnh cửa sổ. Đặc biệt, hãy cố gắng không nghĩ mình đang ngồi trên xe vì không ít người say xe là do nguyên nhân tâm lý.

Theo DS Trương Tất Thọ

Nguồn : giadinh.net